Gelijkmatigheid bij verlichting is een van de in de Europese norm NEN-EN 12464-1 beschreven normen waaraan verlichtingsinstallaties moeten voldoen. Maar wat is het precies en hoe bereken je het? Waar Lumen iets zegt over de lichtsterkte van een individuele armatuur en de luxwaarde iets zegt over de hoeveelheid licht uitgestraald op een bepaald oppervlak, gaat de gelijkmatigheid over hoe het licht verdeeld wordt in een ruimte.
Gelijkmatigheid in de Europese norm NEN-EN 12464-1
Binnen de NEN-EN 12464-1 staat per type ruimte beschreven hoeveel lux de verlichting moet zijn. Voor een gang is dit bijvoorbeeld 100 lux en voor een kantoor 500 lux. Om aan de norm te voldoen zou je een paar hele felle lampen kunnen installeren. Dat zorgt voor veel licht, maar ook voor veel verschil in lichtniveau. Onder de felle lamp is er veel licht, echter tussen twee armaturen is er een stuk minder licht. In een gang is dat niet zo’n probleem, dat is een verkeersruimte. Op een werkplek kan dit al een stuk vervelender zijn. Er zijn dan plekken met meer dan voldoende licht, maar ook plekken waar het licht onvoldoende is.
Dat is waar de normen voor gelijkmatigheid voor bedoeld zijn. Het is de bedoeling dat er niet alleen voldoende licht is voor een uit te voeren taak, maar dat de installatie ook een rustig en gelijkmatig lichtbeeld geeft. Een voorbeeld voor werkplekverlichting op kantoren om de verschillen in normen voor verlichting aan te duiden. Hoe preciezer de taak, hoe hoger de norm voor lichtniveau én gelijkmatigheid.
| Kantoor | Lichtniveau in Lux | Gelijkmatigheid verlichting |
| Schrijven en typen | 500 | 0.60 |
| Vergaderzaal | 500 | 0.60 |
| Receptie | 300 | 0.60 |
| Gang | 100 | 0.40 |
| Technisch tekenen | 750 | 0.70 |
Gelijkmatigheid van verlichting berekenen
De gelijkmatigheid van verlichting in een ruimte wordt berekend door de gemiddelde verlichtingssterkte te delen door de minimale verlichtingssterkte. De uitkomst hiervan moet voldoen aan de beschreven normen. Doorgaans worden lichtberekeningen gedaan in het programma Dialux of bijvoorbeeld Relux. In dit soort software kan verlichting in een ruimte gesimuleerd en berekend worden. Het programma kan ook berekenen hoeveel armaturen er nodig zijn voor het behalen van de norm.
Voor een lichtberekening wordt een ruimte ingetekend in de gekozen software. Lengte en breedte zijn van belang, maar ook de hoogte van de ruimte en de montagehoogte van de armaturen. Als de ruimte juist is ingesteld worden de armaturen ingetekend. Dat gebeurt door een Eulumdat (.ldt) bestand in te laden in de software. In dit bestand staan alle gegevens van de lichtbundel van een armatuur.
Puntverlichting vs. lijnverlichting
Bij de keuze voor gelijkmatige verlichting wordt in bedrijfshallen vaak gekozen voor lichtlijnen. Een belangrijke factor daarin is dat lichtlijnen voor een hoge gelijkmatigheid in het lichtbeeld zorgen dankzij de gunstige verdeling van het licht. Hieronder een voorbeeld van een bedrijfshal van 20 bij 20 meter, voorzien van Ocab Summus lijnverlichting van 11.000 lumen per armatuur.
| Kantoor | Lux (gem) | Lux (max) | Gelijkmatigheid |
| Werkvlak | 501 | 572 | 0.642 |